Ο 41χρονος Βασίλης Δημάκης, απεργός πείνας από τις 21/4 κι απεργός δίψας από 27/4 το απόγευμα στις φυλακές Γρεβενών, ενσαρκώνει την εκδικητική στάση του ελληνικού σωφρονιστικού συστήματος απέναντι στους κρατουμένους δυσχεραίνοντας με κάθε τρόπο την επενένταξη τους στην κοινωνία.
Το βιογραφικό του
Ο Βασίλης Δημάκης γεννήθηκε το 1979.
Στις 28/08/1998 φυλακίζεται στο Κορυδαλλό στο τότε τμήμα Ε’ για ανήλικους ως προσωρινά κρατούμενος, για «έγκλημα τιμής». Καταδικάστηκε και μεταφέρθηκε στις φυλακές Νέων Αυλώνα, από όπου, τρία χρόνια μετά, μεταφέρθηκε στην Κλειστή Φυλακή Αλικαρνασσού. Τους λίγους μήνες που παρέμεινε εκτός φυλακής από την ενηλικίωσή του και μετά, συνελήφθη για ληστείες που διέπραξε μόνος χωρίς πότε να ασκήσει σωματική βία εναντίον κάποιου ανθρώπου. Πράξεις για τις οποίες εκτίει ακόμα βαρύτατες ποινές.
Παρέμενε εκτός φυλακής μόνο για ελάχιστο χρονικό διάστημα μερικών μηνών, σε αντίθεση με τον συνολικό χρόνο εγκλεισμού του που αγγίζει τα δεκαεπτά χρόνια πραγματικής κράτησης. Χρόνος που, κατά τους κοινωνικούς επιστήμονες, είναι αδύνατον να υπάρξει οποιοδήποτε θετικό σωφρονιστικό αποτέλεσμα.
Από του 2015 όταν ήταν 35 ετών, έχοντας περάσει ολόκληρη την ενήλικη ζωή του έγκλειστος, παρά το καθεστώς αντίξοων και αντίθετων σε κάθε προοπτική αυτοβελτίωσης συνθηκών που βίωνε αποφασίζει όντας κρατούμενος να συνεχίσει την δευτεροβάθμια εκπαίδευση αρχικά ως κατ'ιδίαν διδαχθείς στη φυλακή Γρεβενών και κατόπιν μεταγωγής του, ένα μόλις μήνα πριν τις εξετάσεις, στη Φυλακή Πατρών- στο Εσπερινό Γενικό Λύκειο Πατρών, στα αντίστοιχα σχολικά έτη.
Την περίοδο της φοίτησής του στο σχολείο διακρίθηκε για τις μαθητικές του επιδόσεις πετυχαίνοντας (γενικό μέσο όρο 17,4). Μελετώντας στη φυλακή σε ένα κελί με άλλους 4 κρατούμενους ο Δημάκης αποφοιτά το 2017 με 19 και 9, όντας αριστούχος μαθητής.
Μέσω πανελληνίων εξετάσεων πετυχαίνει την εισαγωγή του στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης της Σχολής Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (Ε.Κ.Π.Α.), ως δεύτερος σε κατάταξη, ανάμεσα σε όλους τους μαθητές των εσπερινών λυκείων της χώρας.
Η ιστορία της εκπαιδευτικής του πορείας είδε το φως της δημοσιότητας με αρκετά αφιερώματα στον Τύπο. Ακόμα και η συντηρητική «Καθημερινή» δημοσίευσε άρθρα σχετικά με την επιτυχία του Βασίλη Δημάκη, τη μαθητική διαδρομή του, την επιμονή του αλλά και τα εμπόδια και τις δυσκολίες που συνάντησε ως κρατούμενος στην προσπάθειά του να φοιτήσει πια στο Πανεπιστήμιο, από τον Αύγουστο του 2017.
Μεσολάβησε η εκπαιδευτική μεταγωγή του, όπως προβλέπει ο νόμος, από τις φυλακές του Αγίου Στεφάνου Πάτρας στον Κορυδαλλό, ώστε να ξεκινήσει τη φοίτησή του στο Τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης, επιτυχία για την οποία ο Δημάκης έλαβε και έπαινο από τον τότε υπουργό Δικαιοσύνης Σταύρο Κοντονή.
Ως πρωτοετής φοιτητής του Πολιτικού της Νομικής, είχε περάσει με υψηλότατη βαθμολογία τα μαθήματα που έχει δηλώσει όπως «Κοινωνιολογία», «Εισαγωγή στις Διεθνείς Σχέσεις, «Εισαγωγή στο Δίκαιο», καταρρίπτοντας και το τελευταίο επιχείρημα που του στερούσε ήδη αυθαίρετα το δικαίωμα της εκπαιδευτικής άδειας, όπως αυτή έχει καθοριστεί με βάση τον Σωφρονιστικό Κώδικα και τη σχετική κοινή υπουργική απόφαση.
Τον Μάρτιο του 2018, κι ενώ έχει πάρει έπαινο από την Ένωση Δικαστών και Εισαγγελέων κι έχει μεταφερθεί από την Πάτρα στις φυλακές Κορυδαλλού ακριβώς για να διευκολύνεται, το πειθαρχικό συμβούλιο των φυλακών του κόβει την εκπαιδευτική άδεια με το πρόσχημα ότι «δεν χρειάζεται η φυσική του παρουσία στην σχολή». Ο Δημάκης ξεκινά απεργία πείνας (στην πορεία και δίψας), τις οποίες διακόπτει στις 31 και 8 ημέρες, αντίστοιχα, έχοντας χάσει το 1/5 του συνολικού του βάρους, παίρνοντας τελικά από το υπουργείο Δικαιοσύνης «εγγυήσεις ότι θα λαμβάνει κανονικά στο εξής τις εκπαιδευτικές άδειες που δικαιούται ως κρατούμενος».
Στα επόμενα δύο χρόνια, συνέχισε να εκτίει την ποινή του (20 χρόνια, σε λίγο καιρό θα μπορεί να θεμελιώσει αίτημα μείωσης), πέρασε 25 στα 25 μαθήματα στην σχολή, έγινε υπότροφος του ΙΚΥ, εξακολούθησε όμως να αποτελεί φωνή των συγκρατούμενών του. Ήταν ο «γραμματιζούμενος» που μπορούσε να αρθρώσει λόγο για μικρές ή μεγαλύτερες διεκδικήσεις. Συνέχισε να κάνει, δηλαδή, αυτό που φάνηκε τελικά ότι τον είχε βάλει σε περιπέτειες το 2018.
Το 2020 και εν μέσω της πανδημίας του κορονοϊού, ο Βασίλης Δημάκης πρωτοστατεί ειρηνικά στο αίτημα υγειονομικής προστασίας των κρατουμένων μέσω αποσυμφόρησης των φυλακών (με προτεραιότητα στα πλημελλήματα και τους κρατούμενους μεγάλης ηλικίας, κατηγορίες που δεν τον αφορούν για να του καταλογίσει κανείς ίδιον όφελος). Το μετέφερε δε και στη γενική γραμματέα αντιεγκληματικής πολιτικής Σοφία Νικολάου όταν εκείνη επισκέφθηκε τις φυλακές Κορυδαλλού στις 30/3 κάνοντας μάλιστα δηλώσεις για αποφυλάκιση 1500 κρατούμενων προκειμένου «να πάρουν ανάσα οι φυλακές».
Τα μόνα μέτρα που εφαρμόστηκαν τελικά, παρά την σχετική Πράξη Νομοθετικού Περιεχομένου, ήταν η απαγόρευση αδειών, επισκεπτηρίων κι εκπαιδευτικών δραστηριοτήτων. Ο Δημάκης συνέχισε να είναι φωνή των διεκδικήσεων, συμμετέχοντας σε ειρηνική κινητοποίηση χαμηλής έντασης στις 14 Απριλίου (δεν υπάρχουν καν αναφορές στα μίντια). Δύο μέρες μετά, το βράδυ της Μεγάλης Παρασκευής 16 Απριλίου, άνδρες των ΕΚΑΜ μπούκαραν στο κελί του και τον μετέφεραν βιαίως μέσα στη νύχτα, «φορώντας ένα παπούτσι και μια παντόφλα», όπως καταγγέλει ο συνήγορός του Θανάσης Καμπαγιάννης, στις φυλακές Γρεβενών – με άρθρό του μάλιστα στην ΕφΣυν αναρωτήθηκε αν η σωστή λέξη γι’ αυτό που συνέβη είναι «μεταγωγή ή απαγωγή». Ο Δημάκης μπήκε κατευθείαν στην απομόνωση στα Γρεβενά (υποχρεωτική καραντίνα 14 ημερών) και στις 21 Απριλίου ξεκίνησε απεργία πείνας για την «αδικη και παράνομη» μεταφορά του που φυσικά δεν του επιτρέπει να παρακολουθεί τα μαθήματα της σχολής του.
Πλήθος καθηγητών πανεπιστημίου όπως οι Μιχάλης Σπουρδαλάκης (κοσμήτορας ΕΚΠΑ), Γιάννης Τασόπουλος (καθηγητής δημοσίου δικαίου στο ΕΚΠΑ), Παναγής Παναγιωτόπουλος , Τζένη Λαλιούτη, Αντωνης Μεταξάς, Γεώργιος Κ. Θεοδωρίδης (καθηγητές στο τμήμα Πολιτικής Επιστήμης και Δημόσιας Διοίκησης) έχουν προβεί σε δηλώσεις συμπαράστασης, επιβεβαιώνοντας «την ακεραιότητα του ανθρώπου Δημάκη» αλλά και την «επιμέλεια του φοιτητή Δημάκη». Ανακοινώσεις έχουν εκδώσει πλήθος ανθρωπιστικών οργανώσεων, δεκάδες είναι τα ψηφίσματα φορέων.
Σύμφωνα με τον συνήγορό του, ο Δημάκης έχει ήδη χάσει 8 κιλά σε μια εβδομάδα και είναι αποφασισμένος και πάλι να το πάει ως το τέλος – η εκπαίδευση είναι κάτι που κέρδισε και η στέρησή της είναι καταφανέστατα περαιτέρω τιμωρία. Η προηγούμενη εμπειρία, ακόμα και με πρωταγωνιστή τον ίδιο, δείχνει ότι -έστω την ύστατη ώρα- πάντα βρίσκεται λύση. Αλλά πρέπει να φτάσουμε εκεί; Κι αυτό δεν είναι το μόνο οργισμένο ερωτήμα που προκύπτει σήμερα, αλλά και μια σειρά από άλλα
Όπως δήλωσε ο ίδιος "Έχω συμβιβαστεί με το ενδεχόμενο του τέλους μου. Γνωρίζω πολύ καλά ότι μετά από τόσες ημέρες απεργίας πείνας και δίψας μπορεί ανά πάσα στιγμή να πάθω ανακοπή. Με παρακαλάνε στη φυλακή να βάλω λίγο νερό στα χείλη μου. Δεν θα βάλω νερό στα χείλη μου, αυτοί θα βάλουν νερό στο κρασί τους. Νιώθω ότι έχουν στραπατσάρει την αξιοπρέπειά μου, δεν τηρούν την ισοτιμία και δεν έχω κανένα λόγο να σταματήσω τον αγώνα μου. Αυτό που διεκδικώ, να φοιτήσω μαζί με τους συμφοιτητές μου στη σχολή, είναι πολύ μεγάλος στόχος για μένα και το δικαιούμαι εκ της νομοθεσίας της χώρας μου".
"Σας υπόσχομαι ότι δεν πρόκειται να με κάνετε ξανά αυτό που ήμουν. Η αξιοπρέπεια έχει περισσότερη αξία από την ίδια τη ζωή".
Υπόγραψε το ψήφισμα για "Επιστροφή του απεργού πείνας Βασίλη Δημάκη αριστούχου φοιτητή ΕΚΠΑ στη φυλακή Κορυδαλλού".
Πηγές: 1, 2, 3